Zaginięcia osób starszych - jak zapobiegać, jak pomóc, co robić gdy zaginie

Tekst w dużej mierze  oparty jest o zalecenia Komendy Wojewódzkiej Policji w Białymstoku, ale informacje mają charakter uniwersalny i zasada postępowania jest taka sama gdziekolwiek mieszkamy  www.podlaska.policja.gov.pl

Na zewnątrz jest coraz zimniej, a to niesie za sobą jeszcze większe ryzyko utraty zdrowia i życia u osoby zaginionej niż w okresie letnim. Blisko 20% osób zaginionych to osoby starsze. 

Podstawowe przyczyny to zaniki pamięci spowodowane chorobami takimi jak: następstwa udarów, wylewów, choroba Alzheimera, demencje i zaburzenia pamięci spowodowane urazem. Zdarza się, że osoba starsza zasłabnie, jest w szpitalu bez dokumentów, a rodzina dopiero po kilku dniach orientuje się, że seniora nie ma w domu i zaczyna szukać nie wiedząc od jakiego miejsca zacząć. 

Jeszcze poważniejszą sytuacja jest, gdy chory z chorobą Alzheimera wybiera się z domu np. chcąc odwiedzić córkę, syna, przyjaciół lub nawet osoby już nieżyjące, nie wiedząc, ze nie żyją. Sprawna osoba bez problemu dotrze z pomocą innych na dworzec, a każdy chętnie pomoże staruszce/ staruszkowi wsiąść do pociągu itp. Zanim zorientujemy się, że naszego bliskiego nie ma, może on już być na drugim końcu Polski. Jeśli nie ma dokumentów szukanie może być bardzo trudne.

 Jak zapobiegać zaginięciom.

• Przede wszystkim kontrolujmy co dzieje się z naszymi seniorami. Wystarczy telefon by wiedzieć czy są w domu.
• Dobrze poprosić sąsiadkę by zwróciła uwagę na naszego bliskiego i w sytuacjach niepokojących zadzwoniła do nas.
• Nakłaniajmy bliskich do noszenia dowodu osobistego, nawet jeśli nie mają wieku seniora i dobre zdrowie. Nigdy nie wiemy kiedy zdarzy się wypadek, wylew lub inna sytuacja medyczna, która skończy się  szpitalem. Trudno znaleźć rodzinę kogoś kto trafia do szpitala jako NN, a do tego nie można odtworzyć danych z komputera szpitala, nawet jeśli chory już tam był.

• na wewnętrznej stronie ubrania naszego bliskiego należy wszyć „metki” z imieniem, nazwiskiem i adresem oraz numerem telefonu, pod który należy dzwonić, jeśli dana osoba nie będzie wiedziała, jak trafić do domu;
• na „metkach” wszytych do ubrania lub na osobnej kartce noszonej w kieszeni warto zapisać, na co choruje nasz bliski i jakie leki przyjmuje;
• jeżeli nasz bliski przyjmuje leki należy dopilnować, aby robił to regularnie i zawsze miał je przy sobie;
• jeśli osoba starsza, mająca kłopoty z pamięcią, samodzielnie porusza się po mieście lub podróżuje koniecznie musi mieć ze sobą telefon komórkowy, w którym zapisane są numery do rodziny;
• na liście kontaktów telefonu komórkowego osoby starszej warto wpisać numer ICE (Jest to telefon, pod który będą dzwonić ratownicy w razie wypadku. Należy wybrać numer osoby z najbliższej rodziny, najlepiej osoby mającej prawo jazdy i samochód, która mogłaby szybko dostać się na miejsce wypadku);
• warto znać ubrania naszego bliskiego, aby w przypadku zaginięcia móc opisać jego ubiór lub wydedukować go na podstawie brakujących części garderoby;
• warto mieć aktualne zdjęcia bliskiego by w razie potrzeby przekazać je Policji;
• warto znać ulubione miejsca seniora, gdyż istnieje prawdopodobieństwo, że udał się właśnie tam.

Nasz bliski zaginął. Co robić?

• jak najszybciej powiadom najbliższą jednostkę Policji;
• przekaż Policji wszystkie informacje dotyczące osoby zaginionej;
• dokładnie przeszukaj okolicę, prześledź krok po kroku trasę, którą mógł przebyć zaginiony, możesz pokazać zdjęcie zaginionego osobom, które mieszkają  lub pracują w pobliżu;
• sprawdź szpitale i wszelkie miejsca, w których osoba zaginiona może przebywać, zadzwoń do znajomych;
• wydrukuj plakaty ze zdjęciem osoby zaginionej, nie należy drukować plakatów z własnym numerem telefonu (narażamy się tym samym na mnóstwo informacji, nierzadko błędnych);
• pamiętaj o zaangażowaniu w poszukiwania grupy poszukiwawczo – ratowniczej, taką pomoc może oferować Policja, można ją zorganizować we własnym zakresie;
• warto aktywnie uczestniczyć w poszukiwaniach, trzeba rozdzielić zadania między rodzinę, przyjaciół i wszystkich, którzy chcą i mogą pomóc.

W sprzedaży są lokalizatory GPS, która można osobie starszej umieścić na ubraniu, nadgarstku itp.  i w sytuacji oddalenia od miejsca stałego pobytu śledzić trasę.

Jak mogę pomóc osobie zaginionej?

Bardzo ważna jest nasza czujność i empatia w kontaktach z seniorami z naszego otoczenia. Jeśli widzimy kogoś kto zachowuje się w naszym odczuciu dziwnie, wygląda na zagubionego, prosi o nietypowe rzeczy np. wskazanie którędy dojść na dworzec będąc z przeciwnej części miasta niż ten dworzec, bądźmy otwarci na zapytanie i zweryfikowanie planów tej osoby.

To samo dotyczy nietypowego ubrania np. na zewnątrz jest 1 stopień a widzimy seniora w swetrze i kapciach - nie jest to normalny ubiór i powinno to wzbudzić nasze podejrzenia, że może potrzebować pomocy.

Jesteśmy w wiekszości opiekunami i wyczuwamy w rozmowie, kiedy ktoś jest zagubiony, niespójny, bądź mało wiarygodny, nie bójmy się tego wykorzystać i pomagajmy.

Co robić kiedy ustalimy, że ktoś się zgubił? Poprosić do dane lub kontakt do rodziny, a jeśli nie możemy tego ustalić, skontaktujmy się z komenda Policji numerem alarmowym. Z pewności nam pomogą. Takie działanie może uratować czyjeś zdrowie i życie.

Przesłanie na dziś:

Działajmy zapobiegawczo, bądźmy czujni i nie bójmy się pomagać!

Karmienie przez sondę/ zgłębnik

Karmienie przez sondę/ zgłębnik - poruszymy dziś ten temat i spróbuję możliwie najpełniej krok po kroku wyjaśnić temat tego właśnie karmienia. Schemat na obrazku pokazuje sondę zakładaną przez nos i bezpośrednio do żołądka. 

grafika ze strony wikipedia.pl

Czym jest zgłębnik (sonda) - prosto mówiąc to rurka (silikonowa bądź sztywna), którą zakłada się pacjentowi przez nos lub jamę brzuszną do żołądka lub jelita w celu karmienia go.  Niestety dla wielu osób jest to jedyna dostępna forma przyjmowania posiłków i płynów. 
 

WAŻNE!
Wszystkie posiłki podawane do sondy muszą mieć formę półpłynną (zmiksowaną)  i płynną.

Sonda może być zakładana na okres karmienia lub pozostawiona na dłużej w zależności od zaleceń lekarza. Ten rodzaj żywienia stosuje się u pacjentów, którzy z różnych przyczyn nie mogą spożywać posiłków w sposób tradycyjny.

Zazwyczaj zakłada się sondę w przypadku:
• zaburzeń połykania
• chorób psychicznych, np. jadłowstręt psychiczny;
• stanów zaburzeń przytomności;
• zaburzeń spowodowanych chemio- i radioterapią, np. brak apetytu, uporczywe wymioty;
• zmian neurologicznych powstałych wskutek urazu lub cho¬roby.

Bardzo często niestety obserwuje się, że rodziny osób karmionych w ten sposób nie zostały do tego odpowiednio przygotowane. Nie znają zasad zachowania higieny, nie wiedzą jakie mogą być niebezpieczne następstwa niezachowania zasad karmienia, nie wiedzą jaką bezpieczną konsystencję powinien mieć posiłek. Warto wszelkie wątpliwości konsultować z lekarzem lub pielęgniarką, która zakłada zgłębnik.

 Powikłania w wyniku karmienia sondą:
•  Wysychanie i pękanie błony śluzowej jamy nosowej, gardła i jamy ustnej.
•  Stany zapalne jamy nosowej, gardła, uszu.
•  Uszkodzenie ściany naczyń krwionośnych (w przypadku żylaków przełyku może to doprowadzić do masywnego krwotoku).
•  Przedziurawienie przełyku, któremu sprzyja obecność uchyłków, zwężeń przełyku.
•  Powstawanie nadżerek, odleżyn wzdłuż przebiegu zgłębnika w jamie nosowej, gardle, przełyku.
• Ostre zapalenie zatok powstające w wyniku zatkania; przez zgłębnik ujścia zatoki, które może doprowadził powikłań następczych (zapalenia ucha środkowego, ropnia mózgu).
• Zapalenie przełyku powstające w sprzyjających warunkach, np. wyniszczenia pacjenta, uporczywych wymiotów.
•  Zapętlenie zgłębnika powstające w wyniku stosowania; cienkiego i elastycznego przewodu.
• Zatkanie zgłębnika - może powstać w wyniku podawania; zbyt gęstego pokarmu lub sondy po zakończeniu karmienia.
• Wprowadzenie zgłębnika do dróg oddechowych.
•  Przypadkowe usunięcie zgłębnika przez pacjenta
• Zakażenie posiłku - może do niego dojść w wyniku roz¬woju flory chorobotwórczej na skutek nieprawidłowego przechowywania mieszanek, ich przygotowywania, nie-przestrzegania zasad aseptyki.
• Zachłystowe zapalenie płuc powstające w wyniku przedo¬stania się treści żołądkowej do układu oddechowego 

Zasady żywienia:
•  Odżywianie przez zgłębnik w zakresie rodzaju, objętości i częstości podawania pożywienia odbywa się zgodnie ze zleceniami lekarza.
• Wykonywanie pielęgnacji jamy ustnej zawsze przed kar¬mieniem (np. w formie toalety), co zmniejsza odruchy wy¬miotne.
•  Niepodawanie pokarmów o zmienionym wyglądzie (wy¬trącony osad, zmieniona barwa) .
• Karmienie przez zgłębnik powinno odbywać się w tych sa¬mych godzinach, w których pacjent przyjmował normal¬nie posiłki.
•  Karmienie pacjenta 5-7 razy dziennie.
•  Podawanie jednorazowo 200-300 ml pokarmu.
•  Podawanie pokarmów i płynów o temperaturze około 30°C.
•  Zapisywanie w dokumentacji ilości pokarmu podanego pacjentowi
•  Podawanie pokarmu może odbywać się za pomocą strzykawki (o pojemności 20 ml, 50 ml lub 100 ml), lejka (50-100 ml) z szybkością 100 ml/5-10 minut, specjalnego worka lub butli zawieszanych na statywie 100 ml/10-15 minut, a w przypadku pompy odżywczej 100 ml/godzinę.
•  Obserwowanie podczas trwania karmienia stanu świado¬mości pacjenta.
• Ograniczenie do minimum możliwości dostania się po¬wietrza do żołądka podczas karmienia, poprzez zamyka nie światła zgłębnika.
 

Przepłukanie zgłębnika po podaniu posiłku wodą (jej objętość nie może być większa od objętości podanego pokarmu) - BARDZO WAŻNE

Ważne! 

 Zgłębnikowanie żołądka wykonuje osoba posiadająca kwalifikacje, tj. pielęgniarka lub lekarz. Sprawdzenie drożności sondy przed zaczęciem podawania posiłku przez podanie wody do rurki. Jeśli swobodnie spływa,  rurka jest drożna. Jeśli nie należy ją wymienić. Skontrolowanie przed rozpoczęciem karmienia czy jesteśmy z sondą w żołądku a nie np. w układzie oddechowym przez zassanie strzykawką od karmienia treści żołądkowych. Jeśli treść się pojawia jesteśmy we właściwym miejscu. 

Czynności karmienia przez sondę:
•  Mycie rąk.
•  Ocena stanu osoby, która będzie karmiona

Przygotowanie na stanowisku do karmienia:
•  serwetki jednorazowego użytku lub płócienne,
•  l szklanka wody do płukania,
•  strzykawka 50-100 ml, ewentualnie lejek, strzykawka (50-100 ml) do aspiracji treści żołądkowej, 

•  zacisk metalowy lub plastikowy,
•  rękawiczki ochronne,
•  miska nerkowata,
•  gaziki,
•  cerata, ręcznik, podkład płócienny, gumowy
 

Czynności:
• przygotowanie płynnego posiłku i ogranie do w pojemniku z wodą do temp. 30'C (powyżej 40 stopni zetnie się białko)
• poinformowanie chorego co chcemy zrobić i co przygotowaliśmy do podania
     - posadzenie chorego w pozycji półsiedzącej
     - zabezpieczenie pościeli i odzieży przed ubrudzeniem
     - wykonanie toalety jamy ustnej
     - sprawdzenie czy sonda jest w żołądku
     - sprawdzenie drożności sondy
     - podanie posiłku przez zgłębnik, powoli (100ml/5-10min) pokarmu
     - przepłukanie zgłębnika/ sondy wodą (nie więcej wody niż objętość posiłku)
     - zamknięcie zgłębnika, zostawienie chorego na min.30 min w pozycji półsiedzącej

Ważne jest to, żeby samodzielnie nie próbować zakładać sondy, jeśli nie jesteśmy do tego przygotowani, bo grozi to poważnymi konsekwencjami w tym zachłyśnięciem, jeśli wprowadzimy sondę do układu oddechowego.
 

W każdym mieście znajduje się poradnia żywienia właśnie dla pacjentów jedzących przez sondę. Można tam uzyskać wszelką pomoc merytoryczna i praktyczną, a także jeśli pacjent się kwalifikuje otrzymać gotowe posiłki. Karmienie sondą wygląda na skomplikowane, ale wszystko to kwestia wprawy. Nie należy się bać i przestrzegać zasad i nie powinno być problemu z samodzielnym karmieniem. W sytuacji komplikacji, wątpliwości i pytań odsyłam, jak zawsze do lekarza lub pielęgniarki!

Posiłki i karmienie osoby starszej i niesprawnej ruchowo

Nie jestem dietetykiem i dlatego nie będę pisała na temat diet. Warto poprosić o pomoc w ustaleniu diety lekarza lub dietetyka, ponieważ ważne by dieta osoby chorej i starszej była zbilansowana i dobrana do stanu zdrowia i potrzeb organizmu.

Zajmiemy się tematem praktycznego podawania posiłku i jego przygotowania. Stwórzmy choremu taki klimat posiłku w jakim my sami chcielibyśmy jeść. Ważnym aspektem w spożywaniu posiłków jest to, by osoby mogące zrobić to samodzielnie, próbowały jeść same, bez naszej znacznej pomocy. Nawet jeśli nakruszą, pochlapią się lub ubrudzą, ćwicząc zachowują sprawność. To także w kwestii psychicznej ważne by czuć się możliwie niezależnym.

Jak przygotować posiłek, na co zwróćmy uwagę?

Dobrze starać się utrzymywać stałe pory karmienia i podawania jedzenia, to ważne zwłaszcza dla osób z demencją, bo daje poczucie "poukładania dnia" i bezpieczeństwa.

Nietrzymanie moczu, produkty, jak wybrać chłonność pieluchomajtek

Nietrzymanie moczu.
Tak jak wspominałam w poprzednim poście, kolejnym ważnym tematem jest temat nietrzymania moczu.

Przyczyn nietrzymania moczu może być bardzo wiele i problem ten dotyczy nie tylko osób starszych.
Bez względu na powód tej dolegliwości każdy przypadek powinien być skonsultowany z lekarzem i leczony indywidualnie w zależności od stanu pacjenta i powodu problemu.

Problem nietrzymania moczu to dla wielu osób temat trudny i krępujący, dlatego też ważne jest by środki zaradcze dobierać indywidualnie tak, by w maksymalnym stopniu zaradzić problemowi.

Nie jestem lekarzem, dlatego pominiemy temat diagnoz i leczenia - odsyłam do lekarza, a w tym poście skupimy się na doborze środków pomocniczych.

Często trudno określić jakie mamy nietrzymanie moczu, dlatego orientacyjnie stosuje się przeliczenie ilości moczu niekontrolowanie wydalonego w ciągu 4 godzin. 
- kropelkowe - do 50ml/ 4 godz.
- lekkie - do 100 m/ 4 godz.
- średnie - 200 ml/ 4 godz.
- ciężkie - powyżej 200ml/ 4 godz.

Warto stosować tzw. dzienniki mikcji (oddawania moczu), zapisywać wszystkie wizyty w toalecie, epizody nietrzymania moczu i ilość wypijanych płynów.

W celu ustalenia jakiej chłonności potrzebujemy można też zastosować dziennik mikcji  z jednej doby (posłużę się schematem ze strony http://seni.pl/seni-profesjonalnie/ekonomicznie-z-seni/dobor-produktu/ )

Przed przystąpieniem do kalkulacji warto zwrócić uwagę na kilka parametrów:

pęcherz moczowy mieści średnio 500 ml moczu
przeważnie parcie odczuwamy przy wypełnieniu 1/3 pęcherza
standardowo, jednorazowo wydalamy ok. 200 ml moczu
ważna jest świadomość ilości wypitych płynów
wydalamy zazwyczaj ok. 80% przyjętych płynów (woda, zupa, herbata, sok)
istotny jest stopień mobilności osoby - jak często udało się dotrzeć do toalety na czas.

Jak obliczamy chłonność? (przykładowe dane ze wspomnianego schematu )


Przyjęte płyny - 1450ml
Wydalone płyny (zazwyczaj 80% przyjętych) - 80% z 1450 ml = 1160 ml
Wydalanie moczu w toalecie - 3 razy 200ml= 600ml
Niekontrolowane oddawanie - 1160ml - 600ml (WC) = 560ml
Średnia liczona na 4h - 560ml/24h = 93ml na 4 godziny
to nam dale powyżej 50ml - do 100 ml- czyli lekkie nietrzymanie.

Według tego wzoru możemy dobrać odpowiednią chłonność. Jeśli zauważymy, że nietrzymanie ulega zmianie co do ilości moczu, warto powtórzyć sprawdzenie ilości nietrzymanego moczu.

Statystycznie najwięcej osób ma lekkie nietrzymanie moczu, a ciężkie zazwyczaj występuje u osób obłożnie chorych i leżących.

Dobór wkładek, pieluch i pieluchomajtek.

Często osoby z nietrzymaniem moczu używają wkładek lub pieluchomajtek o znacznie większej chłonności niż potrzebują. Nie ma to sensu ani pod względem wygody noszenia, bo zazwyczaj są to środki większe i mniej dyskretne, ani pod względem finansowym bo są droższe. Należy zaufać producentowi i dobrać środek do problemu.

Drugą bardzo ważną kwestią jest rozmiar, zwłaszcza pieluch zamykanych i pieluchomajtek - na opakowaniach pieluch są oznaczenia S, M, L, XL... i podane są wymiary każdej z pieluch. Warto idąc po pierwsze zmierzyć swój obwód pasa i bioder, znacznie ułatwi to wybór produktu.

Jaki mamy wybór?

W Polsce dostępne są pieluchomajtki, wkładki i pieluchy kilku firm, w tym dwie najbardziej znane to SENI i TENA. Mi bliższa jest firma SENi, ponieważ lepiej znam jej asortyment i korzystałam u moich podopiecznych nie tylko z pieluch i wkładek, ale także licznych specjalistycznych kosmetyków. Nie jest to reklama firmy SENI natomiast na przykładach jej produktów pokarzę jakie produkty są dostępne.

Istnieje podział na produkty dla kobiet i mężczyzn.Wkładki stosujemy przy kropelkowym, lekkim i ewentualnie średnim nietrzymaniu moczu.

Władki urologiczne dla kobiet. Występują w różnej wielkości i chłonności.
Wiem, że kobiety często używają zwykłych podpasek zamiast wkładek urologicznych, polecałabym jednak wkładki, ze względu na to, że wkładki absorbują zapach moczu, lepiej chłoną i mają dodatkową ochronę przed przeciekaniem.


Wersja dla mężczyzn. Również mamy wybór co do chłonności i wielkości.



Przy średnim i ciężkim nietrzymaniu stosuje się:
pieluchy anatomiczne o systemie otwartym (nie ma zapięć, można włożyć w bieliznę)
pieluchomajtki z regulowanym pasem
pieluchomajtki z systemem zamkniętym (całkiem zaklejane pieluchomajtki)
pieluchomajtki, przypominające bieliznę

Każda z tych opcji występuje w różnych rozmiarach i różnej chłonności.

Dla osób chodzących, aktywnych polecam pieluchomajtki, wyglądające jak majtki. Jeśli są dobrze dobrane są wygodne, nie szeleszczą, są miękkie, nie odparzają. Pod spodniami nie odznaczają się i wyglądają dyskretnie.

Polecam przed ubraniem skręcić je lekko tak jak się wykręca ręcznik, tylko lekko, to nabiorą większej plastyczności i będą lepiej się układały.

Rada praktyczna!

Na bokach pieluchomajtek (na tym jakby szwie) jest perforacja i można je zdjąć przerywając bez problemu boki, nie trzeba tym samym zdejmować przez nogi i np. zdejmować rajstop, żeby zdjąć mokre pieluchomajtki.


REFUNDACJA NFZ
Środki chłonne są refundowane przez NFZ. Zapytaj swojego lekarza o zlecenie na środki, zarejestruj je w siedzibie NFZ w swoim mieście, odbierz kartę zlecenia i wykup dofinansowane środki w aptece!

Toaleta ciała, zmiana pieluchy

W poprzednich postach pisałam już o toalecie osoby leżącej + myciu włosów oraz o dbaniu o higienę jamy ustnej (i protezy).  Dziś chciałabym skupić się na toalecie ciała i zmianie pieluchy. 

Najważniejsze (podczas każdego rodzaju toalety) jest to, by przygotować sobie wszystko co będzie potrzebne do wykonania toalety i zadbania o higienę chorego. Należy także poinformować chorego o tym, co chcemy zrobić i w jaki sposób będziemy z nim współpracować.

Higiena jamy ustnej chorego, w tym z protezą zębów

Post ten jest ciągiem dalszym tematyki dotyczącej higieny chorego.

Dziś skupimy się na jamie ustnej i problemach z jej pielęgnacją.

Uwagę zwrócę szczególnie na pacjenta leżącego, z ograniczonym kontaktem słownym, ponieważ on wymaga największej uwagi i wprawy w wykonaniu toalety jamy ustnej.

Problem:

W swojej pracy niejednokrotnie spotkałam się z przypadkiem, kiedy rodzina chorego informowała, że nie ma on apetytu, odmawia jedzenia i picia, a przy tym nie może podać przyczyny takie stanu (bo nie mówi lub nie kojarzy na tyle by się komunikować). Często okazywało się, że przyczyną jest właśnie problem z jamą ustną, a nie np. ogólny zły stan zdrowia. W ustach znajdował się nalot, język był obrzęknięty i co za tym idzie nawet płyn powodował silny ból.

Dlaczego tak się dzieje?

Jedną przyczyn może być grzybica jamy ustnej występująca po podawanych lekach (np. po antybiotykach) lub w chorobach nowotworowych, ale znacznie częściej przyczyną jest niewłaściwa higiena jamy ustnej lub jej brak.

Toaleta ciała w łóżku + mycie włosów - czego potrzebujemy?

Niemożność samodzielnego wykonania toalety przez naszych bliskich może budzić w nas zakłopotanie, a zwłaszcza jeśli to my mamy pomóc im w wykonaniu toalety ciała. Problem mogą stanowić więzy rodzinne: "Jak mam teraz myć tatę, dotykać go i rozbierać?" - zastanawia się córka, opór przed płynami fizjologicznymi: "Mogę robić wszystko, ale pieluchy nie zmienię" lub nietypowymi dla nas przedmiotami jak na przykład - proteza zębowa: "Brzydzi mnie mycie protezy oblepionej jedzeniem". Toaleta to ogólnie trudny temat dla wielu "świeżo" opiekujących się osób, wszystko przychodzi z czasem...

Najbliższe posty poświęcone będą tematyce toalety ciała. Podpowiem co może być potrzebne, jak krok po kroku wykonać toaletę i na co zwrócić uwagę. Skupię się w dużej mierze na pacjencie leżącym, bo to on wymaga większej wprawy od opiekuna w prawidłowym pielęgnowaniu ciała i dbaniu o higienę osobistą chorego.

Wieczne szukanie "czegoś"...

Często pierwszym z objawów zapominania są przedmioty poukładane w innych miejscach niż były zazwyczaj. Z biegiem czasu i postępowaniem choroby, takie gubienie i szukanie staje się coraz bardziej kłopotliwe. Jednym z problemów opiekunów jest to, że, gdy podopieczny wiecznie czegoś szuka, nie potrafi przy tym wskazać czego, opisać jak to wygląda, do czego służy i po co tego szuka lub podaje informacje, które nijak się mają do szukanego przedmiotu... Jak radzić sobie w takich sytuacjach, w jaki sposób pomóc osobie chorej uporządkować przestrzeń, by sytuacji "szukania czegoś" było potencjalnie jak najmniej?

Komunikacja z osobą z chorobą Alzheimera/ demencją

Trudno określić w jakim stadium choroby powinien być nasz chory, aby porady te były adekwatne do jego stanu, ale sądzę, że opiekun sam czytając tę treść wybierze wątki potrzebne dla siebie.

Postępowanie choroby Alzheimera lub demencji prowadzi do pogorszenia się możliwości komunikowania i rozumienia otoczenia. Objawia się to tym, że chory ma problem z:

• dokończeniem myśli, zdania
• przypomnieniem sobie co chciał powiedzieć
• rozpoczynaniem wielu wątków i niekończeniem ich
• nazywaniem przedmiotów i emocji
• powtarzaniem tych samych informacji lub pytań
• ujęciem składnie własnych myśli

Taka sytuacja jest trudna nie tylko dla chorego, ale także dla jego rodziny i opiekunów. Poza niemożliwością dowiedzenia się co nasz bliski chce nam przekazać, czujemy, że tracimy z nim kontakt a tym samym więź. Osoba niemogąca się wysłowić bywa agresywna, podenerwowana i może mieć poczucie niezrozumienia. Opiekun natomiast czuje się bezsilny i nie zawsze rozumie, że brak sensownego dialogu z bliską osobą nie jest wynikiem jej złej woli, ale postępującej choroby.

Zestawiłam kilka praktycznych porad które ułatwią wymianę informacji, a także zminimalizują liczbę sytuacji stresujących, konfliktowych i trudnych dla obojga rozmówców.

Odleżyny

Odleżyny ze względu na swój wygląd budzą przerażenie i bezradność w sytuacji, gdy spotykają naszych bliskich,jednak mimo niechęci do samego zjawiska, warto zapoznać się z jego profilaktyką. Odleżyny to rany powstałe w wyniku długotrwałego ucisku skóry, zaburzenia ukrwienia i jej martwicy. Początkowo objawy niedokrwienia nie budzą niepokoju, ponieważ uciśnięte miejsce mimo, iż zaczyna czerwienieć, blednie pod wpływem ucisku. Z czasem zaczerwienienie skóry nie blednie. Kolejna faza to powstanie rany, która może stać się głęboka aż po kość.

Miejsca występowania odleżyn

Odleżyny powstają głównie w miejscu w którym jest mało tkanki tłuszczowej, a warstwa pomiędzy skóra a kością jest cienka. Gdy chory leży dużo na wznak odleżyny powstają na potylicy, w okolicach łopatek, łokciach i kości krzyżowej, gdy leży na boku w okolicy uszu, stawu biodrowego i kolan, zwłaszcza gdy stykają się. Narażone są również pięty i kostki, które bezpośrednio odpierają się o podłoże. (odsyłam do komentarza)

Demencja czy depresja? Starzenie równa się demencja?

Demencja to inaczej otępienie, czyli wtórna utrata zdolności intelektualnych.

Choroby mogące być przyczyną stanów demencyjnych:

• Choroba Alzheimera
• Choroba Parkinsona 
• Choroby układu krążenia
• Ostre choroby mózgu: udar mózgu, nowotwór mózgu, zapalanie opon mózgowych i mózgu, uraz głowy
• Depresja

Diagnostyka co do przyczyny demencji prowadzona jest przez lekarza neurologa, geriatrę i psychiatrę. Bardzo często choroba Alzheimera we wczesnym stadium mylona jest z depresją, ze względu na podobny przebieg objawowy.

Objawy i przebieg choroby Alzheimera

Choroba Alzheimera jest nieuleczalną chorobą zwyrodnieniową mózgu. Ubytki w korze mózgowej wpływają znacząco na pracę mózgu - początkowe zaburzenia pamięci prowadzą do otępienia i uniemożliwiają normalne funkcjonowanie osoby chorej, a także wpływają na rodzinę i bliskich. Warto mieć świadomość jak przebiega choroba, jakie są objawy jej towarzyszące. 

Choroba Alzheimera powstaje i rozwija się powoli. Przebieg można podzielić na 4 stadia, każde z nich ma charakterystyczne objawy.

Jak stwierdza się istnienie choroby Alzheimera?

Choroba Alzheimera to zaburzenie związane ze zwyrodnieniem układu nerwowego, które powoduje ogólne otępienie. Rozwój choroby powoduje uszkodzenia w korze mózgowej, które prowadzą do problemów z mową, pamięcią czy procesami myślowymi. Alzheimer jest dolegliwością, która rozwija się stosunkowo powoli, a przebieg można podzielić na różne stadia choroby. Dziś chciałabym skupić się na tym, w jaki sposób stawia się diagnozę osobom, u których podejrzewa się wystąpienie choroby Alzheimera.

Na czym polega choroba Alzheimera?

Choroba Alzheimera charakteryzuje się utratą neuronów i synaps kory mózgu oraz pewnych regionów podkorowych. Skutkuje to zanikiem w zajętych obszarach z degeneracją w płatach skroniowych i ciemieniowych, jak też w części płatów czołowych i zakrętach obręczy. Badania z użyciem MRI i PET udokumentowały redukcję rozmiarów specyficznych obszarów mózgu chorych na AD, gdy przechodzili oni z poziomu łagodnych zaburzeń poznawczych do AD w porównaniu ze zdrowymi ludźmi w podeszłym wieku.

Choroba Alzheimera – skąd wzięła się nazwa...

Nazwa choroby Alzheimera pochodzi od nazwiska niemieckiego lekarza psychiatry – Aloisa Alzheimera (1846-1915).

Służąca ww. lekarza – pani Augusta – miała niepokojące objawy: zaburzenia pamięci, mowy, orientacji w czasie i przestrzeni, trudności w wykonywaniu czynności domowych i utrzymaniu higieny. Zainteresowało to lekarza i bacznie zaczął obserwować przebieg tych zaburzeń. W  1906 roku, kiedy zmarła pani Augusta doktor Alzheimer zbadał mózg  chorej i stwierdził znaczne anomalie w jego budowie. 

Na posiedzeniu Towarzystwa Neuropsychiatrii Południowo-Zachodnich Niemiec przedstawił wyniki swoich badań oraz spostrzeżenia co do możliwych następstw stwierdzonych zmian w mózgu. Sześćdziesiąt lat później w Lozanie na kongresie lekarzy nadano temu przypadkowi, jak i samej chorobie nazwę - choroby Alzheimera, dla upamiętnienia jej odkrywcy. 

Zatrucie lekami

Wraz z wiekiem wzrasta, ilość objawów chorobowych, które osoby starsze niwelują za pomocą leków. Warto zwrócić uwagę w jaki sposób to robią i czy jest to dla nich bezpieczne.

Najczęstszymi problemami dotyczącymi przyjmowania leków są:

• Niezrozumienie i nie pamiętanie zaleceń lekarskich co do ich przyjmowania. 
• Nieczytelność pisma na kartce dawkowania, którą otrzymuje pacjent. 
• Posiadanie zbyt wielu leków i mylenie, które są aktualnie używane. 
• Przyjmowanie podwójnej dawki leków z powodu pominięcia poprzedniej.
•  Nie sprawdzanie dat przydatności do użycia i przyjmowanie leków przeterminowanych. 
• Leczenie się na własną rękę lekami, które ktoś polecił.
•  Przyjmowanie wszystkich leków łącznie, nie zważając na to czy można te substancje łączyć.
  

Upadek osoby chorej

Najczęstszym z wypadków w środowisku domowym jest upadek, będący przyczyną utraty sprawności bardzo wielu osób starszych.

Ryzyko upadku zwiększa się z wiekiem: na każde 100 osób przypada rocznie 47 upadków wśród ludzi w wieku 70-74 lata, ale dużo więcej wśród 80-latków.  Aż 20 procent tych upadków kończy się poważnym urazem, a śmiertelność w ciągu roku wskutek złamania w obrębie nasady bliższej kości udowej sięga w tej grupie 20-40 procent. Dla porównania: przynajmniej jeden raz w roku upada 33 proc. osób po 65 roku życia, mieszkających we własnych domach oraz 20 proc. osób hospitalizowanych. (dane za aut. Marek Żak, Medi 4/2003; DPS Forum 16.10.2003). 

Jakie informacje zostawić opiekunce, gdy pozostaje sama z chorym?

W poprzednich postach rekrutowaliśmy opiekunkę, dziś kilka uwag o czym nasz opiekun wiedzieć powinien, gdy zostaje z podopiecznym sam w domu.

Należy założyć, że wydarzyć może się wszystko…

Na pierwszej wizycie warto pokazać opiekunowi wypisy ze szpitala, żeby wiedział na co choruje nasz podopieczny i mógł dostosować opiekę do stanu zdrowia. Pozostawiając chorego w domu dobrze wskazać, gdzie leżą wypisy i dowód osobisty – będzie przydatny w sytuacji wezwania pogotowania ratunkowego. 

Najważniejsze kwestie powinny dotyczyć: bezpieczeństwa, leków, posiłków, wyjścia na zewnętrz, higieny oraz snu, a także wyciszania chorego.

"Obcy" opiekun naszych bliskich – szukamy opiekunki

W sytuacji gdy sami nie możemy zająć się bliską osobą, nie mamy już na to siły lub zwyczajnie potrzebujemy pomocy warto zwrócić się o pomoc do profesjonalnej opiekunki.

Możliwości mamy kilka:

–  opiekunka z ośrodka pomocy społecznej, jeśli nasze dochody są niskie,

– opiekunka z ogłoszenia,

–  opiekunka z firm opiekuńczych,

–  sprawdzona, polecona opiekunka.

Najlepiej jeśli nasza opiekunka będzie opiekunem medycznym lub opiekunką po szkole lub kursie, mamy wówczas większą pewność, że nie jest to przypadkowa osoba i ma pojęcie o opiece.  Często niestety ograniczeniem dla nas jest cena opieki, jeśli jednak zdecydujemy się na nią warto przeprowadzić dobrą rekrutację.

Opiekun – rodzina. Jak poradzić sobie ze zmęczneniem i bezradnością?

Bardzo częstym stwierdzeniem padającym z ust osób opiekujących się członkiem rodziny jest:

"Jestem zmęczona/y, nie daję już rady, nie wiem co robić..."

Każda z osób sprawujących opiekę nad bliskimi, doskonale wie, że jest to zadanie ważne, ale też bardzo wymagające. Codziennie zmagając się problemami, jakie niesie opieka, opiekun staje wobec wielu wyzwań emocjonalnych, czuje się zmęczony fizycznie i "uwięziony" w trudnej sytuacji całodobowej warty przy chorym.

Bardzo ważne jest by opiekun zadbał o własne potrzeby.