Upadek osoby chorej

Najczęstszym z wypadków w środowisku domowym jest upadek, będący przyczyną utraty sprawności bardzo wielu osób starszych.

Ryzyko upadku zwiększa się z wiekiem: na każde 100 osób przypada rocznie 47 upadków wśród ludzi w wieku 70-74 lata, ale dużo więcej wśród 80-latków.  Aż 20 procent tych upadków kończy się poważnym urazem, a śmiertelność w ciągu roku wskutek złamania w obrębie nasady bliższej kości udowej sięga w tej grupie 20-40 procent. Dla porównania: przynajmniej jeden raz w roku upada 33 proc. osób po 65 roku życia, mieszkających we własnych domach oraz 20 proc. osób hospitalizowanych. (dane za aut. Marek Żak, Medi 4/2003; DPS Forum 16.10.2003). 


Do większości tych wypadków dochodzi w trakcie codziennych, prostych czynności, takich jak wstawanie, siadanie lub pochylanie się. 

Najczęstszymi przyczynami są:

• spadek ciśnienia krwi podczas zmiany pozycji,
• osłabienie mięśni nóg, 
• zaburzenia równowagi,
• zaburzenia wzroku,
• zwyrodnienia kręgosłupa i zaburzenia neurologiczne,
• nieprawidłowe dostosowanie mieszkania do potrzeby osoby starszej.

Według przeprowadzonych badań, na których statystyki powołuję się, najwięcej wypadków zdarza się w godzinach nocnych, kiedy to osoby upadają idąc do łazienki oddać mocz.

Najczęstszym powikłaniem po upadku jest złamania w obrębie szyjki kości udowej. Ponad 50% osób chodzących przed złamaniem, wymaga całkowitej opieki i nie opuszcza swego łóżka przez kolejne miesiące. Samo złamanie nie jest dużym problemem medycznym, natomiast jego następstwem może być: zapalenie płuc, zakażenie układu moczowego, zaburzenia krążenia obwodowego, zakrzepica żyt głębokich, odleżyny. Wiele z tych powikłań może ostatecznie prowadzić do śmierci.

Kolejnym następstwem upadku jest tzw. Zespół poupadkowy i dotyczy on 20-25 proc. osób starszych, które się przewróciły. Osoby starsze odczuwają strach przed poruszaniem się i chodzeniem, a nierzadko wpadają w depresję. Pozostają w łóżku, a to doprowadza do zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu, spowodowane ograniczeniem aktywności.

Bardzo ważne jest więc, by mieszkanie osoby starszej było przygotowane w taki sposób by, zminimalizować możliwość upadku i urazu.

Kilka porad na co należało by zwrócić uwagę:

• Nie poleruj podłóg środkami, które mogą sprawić, że będą śliskie.
• Usuń zbędne dywaniki, a te które pozostają, dobrze zabezpieczyć matą antypoślizgową.
• Jeśli na drodze, którą chodzi chory znajdują się kable, usuń je bądź  zabezpiecz specjalnymi listwami.
• Ustaw meble tak, by bez problemu można było przejść obok nich.

Nawet jeśli zmiany wystroju zmniejszą estetykę pokoju, zdrowie i życie jest ważniejsze i nie należy się przejmować tym, że pokój naszych bliskich jest mniej przytulny. Ważne by był on bezpieczny!

• Jeśli chory ma problem ze wstawaniem i utrzymaniem równowagi zainstaluj poręcze przy łóżku, wannie, toalecie.
• W kabinie prysznicowe/wannie umieść maty przeciwpoślizgowe.
• Nie zostawiaj chorego samego podczas kąpieli.
• Sprawdź czy strój dzienny lub piżama chorego, nie ma zbyt luźnych spodni, które mogą się plątać podczas chodzenia lub wstawania.
• Zwracaj uwagę na obuwie, w których chodzi chory, ważne by podeszwy nie były śliskie a obuwie przylegały na tyle do stopy by nie zsuwały się podczas chodzenia.
• Pomieszczenia, w których przebywa chory powinny być odpowiednio oświetlone, a w nocy pomocne są lampki na fotokomórkę. Ta niewielka inwestycja pozwoli choremu na bezpieczne przedostawanie się po domu, ponieważ lampka reagować będzie na jego ruch i wraz z chodzeniem zapali się w poszczególnych pomieszczeniach.
• W późniejszych stadiach choroby zadbaj o sprzęty, które ułatwią przemieszanie się chorego- uchwyty, chodziki itp.

Bardzo wiele osób starszych chcąc iść zrywają się nagle z siedzenia, co powoduje zawroty głowy i utratę równowagi. Warto zwrócić uwagę naszym bliskim by choć chwilę spokojnie posiedzieli, wstali, postali chwilę, a dopiero potem ruszali… Zmniejszy to prawdopodobieństwo zawrotów głowy i upadku.

Upadek i co dalej…

W sytuacji, gdy choremu zdarzył się upadek zawsze najbezpieczniejszą wersją działania jest zadzwonienie po pogotowie ratunkowe, a zwłaszcza w sytuacji podeszłego wieku i niemożności samodzielnego wstania z podłogi. Nigdy nie wiemy czy nie doszło do złamania lub pęknięcia kości, a podnosząc chorego samodzielnie możemy doprowadzić do przemieszczenia złamanych kości lub zrobić krzywdę sobie, ponieważ nieumiejętne podniesienie osoby może uszkodzić nasz kręgosłup.

Jeśli upadki zdarzają się często warto zasięgnąć porady lekarza w celu ustalenia co jest ich przyczyną i spróbować wyeliminować niebezpieczeństwo.