Z naukowego na nasze! - Obciążenie opiekunów...

Grafika pochodzi z akademiaseniorów.com

W dniu dzisiejszym zaczynamy nowy cykl na moim blogu:  

Z naukowego na nasze!

Inspiracją dla  tego cyklu jest rozmowa z  panią Lilianną, która napisała do mnie dzieląc się tym świetnym pomysłem. Pani Lilianna jest matematykiem i psychologiem. Również prowadzi bloga, tylko o nieco innej tematyce- statystyka w psychologii, na którego zapraszam: statystykawpsychologii.blogspot.com

Cykl ten będzie przedstawieniem Państwu tego co kryją artykuły naukowe na temat opieki, opiekunów, choroby Alzheimera i wszelkiej tematyki w tym nurcie w sposób przystępniejszy.

Z racji mojej pracy nad doktoratem, bardzo często czytuję ciekawe artykuły, ale zdaję sobie sprawę, że polecanie ich Państwu może być dość bezowocne. Większość opiekunów rodzinnych marzy o tym, żeby się wyspać, wypić ciepłą kawę i odsapnąć, a nie czytać artykuł naukowy, często niełatwy w odbiorze. 

Postaram się treści artykułów przekładać na język bardziej przystępny, streszczać i wyciągać z niego sedno - to co może zainteresować opiekunów.

Artykuł na dziś:

Wojciech Rachel, Wojciech Datka, Tomasz Zyss, Andrzej Zięba,

"Obciążenie opiekunów pacjentów z otępieniem w chorobie Alzheimera".

Gerontologia Polska 2014, 22, 1: 14-23

Pełną treść oryginalną artykułu można znaleźć pod adresem:  http://czasopisma.viamedica.pl/gp/article/viewFile/38801/27186

 

Jak powszechnie wiadomo choroba u jednego z członków rodziny wywiera znaczący wpływ na funkcjonowanie całej rodziny. Dla zbadania obciążenia opiekunów, czyli konsekwencji opieki w różnych aspektach stosuje się dostępny w Polsce Kwestionariusz Poczucia Obciążenia, który powstał na podstawie najczęściej spotykanych w piśmiennictwie problemów z uwzględnieniem warunków rodzinnych.

Wysoki poziom stresu jest głównym następstwem długotrwałej opieki nad chorym. 

Obciążenie psychiczne, fizyczne, finansowe i pogarszająca się jakoś życia wpływa destrukcyjnie na opiekuna.

Autorzy przywołują cechy, które wiążą się z wyższym poziomem odczuwania stresu przez opiekunów:

- płeć żeńska,

- podeszły wiek,

- niższe wykształcenie

- niższy status społeczny

- gorszy stan zdrowia somatycznego

- gorszy stan zdrowia psychicznego

- trudne relacje z współmałżonkiem przed chorobą

- mniej dojrzały typ osobowości

- mniej korzystne mechanizmy radzenia sobie

Badania przeprowadzone na grupie 1497 opiekunów w 18 miesięcznej obserwacji wskazują na to, że dorosłe dzieci, które mieszkają z chorym z Alzheimerem odczuwają większe obciążenie niż współmałżonkowie, mimo że przebywają z chorym mniej. Większe obciążenie odczuwają  też opiekunowie o mniejszym wsparciu społecznym i instytucjonalnym lub z jego brakiem.

Obciążenie rodziny nie wynika tylko z zadań wynikających z opieki, ale z rezygnacji z innych relacji w życiu osobistym.  Utrata więzi społecznych, relacji z bliskimi i realizowanie swoich planów, znacząco wpływa na poczucie zmęczenia i obciążenia.

W wyniku długotrwałego stresu i reakcji organizmu z tym związanych opiekunowie narażeni są na choroby serca, depresję, choroby układu krążenia. 4 letnie badania wskazują, że obciążeni opiekunowie mają o 63% wyższe ryzyko zgonu niż grupa porównawcza w tym samym wieku. Często opiekunowie zaniedbują swój stan zdrowia, prowadzą niezdrowy styl życia, spożywają w nadmiarze alkohol, nie mają dostatecznej porcji ruchu, nadużywają leków.

Taki tryb życia wiąże się często ze stanami depresyjnymi. W zależności od badań szacuje się, że nawet 80% badanych opiekunów cierpi na depresję.

Szczególnie ważne w opiece są relacje rodzinne pomiędzy chorym, a opiekunem. Znacznym problemem jest nieumiejętność rozróżniania zachowań spowodowanych chorobą od zachowań celowych. Nieadekwatność zachowań chorego i jego nagłe reakcje są trudne do zrozumienia i zaakceptowania przez osobę zdrową. Kolejną trudnością jest przejęcie obowiązków współmałżonka chorującego, przez osobę zdrową. Natłok spraw i trudności w komunikacji z chorym często prowadzą do konfliktów rodzinnych. W toku choroby może się też pojawić nadmierna kontrola nad chorym i chęć przejmowania za niego wszelkich sprawa, wynika to z nierozumienia choroby i zbyt emocjonalnym reagowaniem na sytuacje mające miejsce.

"Należy podkreślić, że opieka nad chorym trwa przez wiele lat, co może skutkować trwałymi zmianami w relacjach pomiędzy opiekunem, a pozostałymi członkami rodziny. 

W umiarkowanymi znacznym stadium otępienia często dochodzi do zasadniczych zmian dotyczących jakości  relacji między pacjentem a opiekunem, poczucia utraty bliskiej osoby, konfliktów rodzinnych (np. nowego podziału obowiązków, zadań, ról między głównym opiekunem a pozostałymi członkami rodziny) oraz utraty więzi społecznych opiekunów. Cześć opiekunów podejmuje często niełatwą dla nich decyzję o oddaniu osoby bliskiej do opieki instytucjonalnej.

Opiekunowie rodzinni są ważnym ogniwem systemu opieki, źródłem informacji o przebiegu choroby i nasileniu poszczególnych objawów. Ich adekwatne postępowanie może w istotny sposób poprawić funkcjonowanie pacjenta z otępieniem. Istnieje konieczność wczesnego zapewnienia maksymalnego wsparcia opiekunom. Wskazane jest zwrócenie uwagi na stan somatyczny i psychiczny opiekunów oraz w razie potrzeby podjęcie odpowiedniego ich leczenia. Celem interwencji psychoterapeutycznej może być pomoc w adaptacji do nowej sytuacji, w której znajduje się opiekun, poprawa jego relacji i komunikacji z osobą chorą. Istotne jest wsparcie opiekunów w rozwiązywaniu konfliktów związanych z opieką, pomoc w przeżyciu utraty bliskiej osoby, zapobieganie poczuciu izolacji i osamotnienia. 

Celem interwencji terapeutycznej powinna być z kolei edukacja o przebiegu otępienia i mogących wystąpić objawach, omówienie dotychczasowych doświadczeń, wzmocnienie efektywności postępowania z chorym, poczucia bezpieczeństwa, samodzielnej umiejętności opiekowania się chorym.Ważną sprawą jest również towarzyszenie opiekunom w podejmowaniu kluczowych decyzji, wczesne ich zaplanowanie i wnikliwe rozważenie odległych konsekwencji postępowania. Zrozumienie potrzeb opiekuna oraz udzielenie mu odpowiedniej pomocy psychologicznej i medycznej jest konieczne dla zapewnienia optymalnej opieki nad chorym w domu."

Od autorki bloga:

Jest to jeden z artykułów pokazujący, że trudne emocje, lęk, gniew nie są wynikiem bycia złym opiekunem, jak wielu osobom opiekującym się zdaje w chwili słabości, ale stanem dotykającym wielu opiekunów. Nie bójmy się prosić o wsparcie i korzystajmy z proponowanego nam wparcia . 

Zapraszam do dzielenia się w komentarzach czy taki nowy cykl podoba się Państwu oraz do dzielenia się swoim doświadczeniem!