poniedziałek, 18 kwietnia 2016

Ubezwłasnowolnie chorego z demencją / chorobą Alzheimera


Przychodzę dziś do Państwa z tematem trudnym pod wieloma względami - nie tylko tym względem czysto prawnym. 
Praktyka opiekuńcza wskazuje na to, że wiele rodzin boryka się z problemem podjęcia decyzji o ubezwłasnowolnieniu osoby chorej. Rodzina często ma poczucie, że zabiera choremu wolność decydowania o sobie lub silnie odczuwalne jest odwrócenie ról, gdy zwykle np. to ojciec decydował o wszystkim co dotyczyło życia rodzinne.

 Są jednak sytuacje, gdy ubezwłasnowolnienie członka rodziny działa na jego korzyść, a rodzinie umożliwia decydowanie w sprawach ważnych, jak np. leczenie chorego. Problem szczególnie dotyczy osób z demencją, po udarach i wylewach z którymi nie ma kontaktu lub wypadkach, których następstwem także, może być niemożność decydowania o sobie. 

Ubezwłasnowolnienie może być całkowite lub częściowe.

Całkowite uregulowane jest w artykule 13 Kodeksu Cywilnego: Art. 13. § 1. Osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem. § 2. Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską.

Częściowe uregulowane jest w artykule 16 Kodeksu Cywilnego: Art. 16. § 1. Osoba pełnoletnia może być ubezwłasnowolniona częściowo z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw. § 2. Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratelę. Aby ubezwłasnowolnić drugą osobę należy złożyć wniosek do sądu miejsca zamieszkania osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, a w braku miejsca zamieszkania – sąd miejsca jej pobytu.

Na istotne przesłanki ubezwłasnowolnienia szerzej wskazuje postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 1974 roku II CR 253/74 „O potrzebie całkowitego lub częściowego ubezwłasnowolnienia z powodu choroby psychicznej decyduje stan zdrowia osoby, która ma być ubezwłasnowolniona i jego wpływ na możność kierowania swym postępowaniem – istniejący w chwili orzekania. Okoliczność, że w bliżej nieokreślonej przyszłości musi nieuchronnie nastąpić pogorszenie się stanu zdrowia, nie uzasadnia orzeczenia całkowitego ubezwłasnowolnienia, gdy w aktualnej sytuacji ze względu na interes tej osoby i interes społeczny wystarczy ubezwłasnowolnienie częściowe”.

Kto może złożyć wniosek?
Wniosek o ubezwłasnowolnienie może złożyć małżonek, krewni w linii prostej lub opiekun ustawowy.
Zasadniczo zazwyczaj jest to rodzina, która sprawuje opiekę nad chorym.

Gdzie złożyć wniosek?
Wniosek jest składany do sądu okręgowego, najbliższego w rejonie zamieszkania/ przebywania chorego. Wniosek podlega opłacie sądowej w kwocie 40 zł. 

We wniosku należy opisać sytuację, w tym rodzaje zachowań osoby, której ten wniosek dotyczy, złożyć wszelkie dokumenty medyczne uzasadniające chorobę i zachowania osoby chorej. Można dołączyć zeznana świadków zdarzeń, ze względu na które chce się ubezwłasnowolnić chorego. 

Obligatoryjnie w toku postępowania odbywa się wysłuchanie osoby objętej wnioskiem - osoby chorej, przy czym sąd może zarządzić jej sprowadzenie do sądu lub odbyć sesję wyjazdową do miejsca jej pobytu. Obligatoryjnym dowodem w toku sprawy o ubezwłasnowolnienie jest przeprowadzenie opinii biegłego psychiatry, psychologa oraz neurologa, a razie konieczności również oddanie osoby objętej wnioskiem na obserwację do zakładu leczniczego. 

Sąd rozpatruje każdą sytuację indywidualnie. 

Ważne: W związku z tym, że osoba całkowicie ubezwłasnowolniona będzie musiała mieć opiekuna, którego sądownie się ustala. Ważne jest by zanim złoży się wniosek przedyskutować w rodzinie, kto tym opiekunem zostanie i kto będzie decydował o chorym. Ze względów praktycznych powinna to być osoba blisko chorego, która w razie np. hospitalizacji podpisze dokumenty czy załatwi inne ważne dla niego sprawy. 

Dokumenty do sądu

Elementy konstrukcyjne wniosku o ubezwłasnowolnienie
  • zakres ubezwłasnowolnienia (częściowe lub całkowite),
  • stan cywilny osoby, która ma być ubezwłasnowolniona,
  • uzasadnienie przyczyn złożenia wniosku .

Do wniosku należy dołączyć:
  • aktualne zaświadczenie lekarskie z rozpoznaniem choroby,
  • dowód dokonania opłaty stałej 40 zł,
  • odpis aktu urodzenia (USC) uczestnika postępowania, dla kobiet aktu małżeństwa,
  • kserokopię dowodu osobistego uczestnika postępowania,
  • odpis aktu cywilnego wskazujący stopień pokrewieństwa wnioskodawcy z uczestnikiem postępowania,
  • wskazać stan cywilny uczestnika postępowania,
  • wskazać kandydata na kuratora dla uczestnika postępowania na czas trwania procesu (kuratorem nie może być wnioskodawca),
  • wskazane jest podanie numeru telefonu wnioskodawcy celem ułatwienia kontaktu z biegłym.
Wniosek i wszystkie załączniki składane są w:
  • czterech egzemplarzach, gdy uczestnik postępowania jest stanu wolnego,
  • pięciu egzemplarzach, gdy uczestnik postępowania pozostaje w związku małżeńskim, a małżonek nie jest osobą składającą wniosek.
Wszelkich informacji potrzebnych Państwu z pewnością udzieli sąd zajmujący się tymi sprawami.

17 komentarzy:

  1. To jest bardzo ważny i przydatny artykuł - dziękujemy!

    OdpowiedzUsuń
  2. Artykuł ważny i przydatny ale nie w pełni obrazuje sytuacje jakie mogą być w realu.Siostra moja złożyła taki wniosek o ubezwłasnowolnienie a ja się z tym nie zgadzam.Czy mogę zablokować jej wymysł?Radek.

    OdpowiedzUsuń
  3. Panie Radku, zdaję sobie sprawę z możliwych nadużyć w tym zakresie, ale post ten ma charakter informacyjny dla osób, które się zdecydowały na ten krok, ale nie wiedzą jak to zrobić.

    Co do Pana pytania, to może Pan złożyć swoje pismo w miejscu w którym złożyła swoje Siostra i uzasadnić dlaczego jest Pan przeciwny. Zazwyczaj też rodzina jest proszona na takie rozprawy i może Pan w tym uczestniczyć i przedstawić swoja wersje. Trudno mi powiedzieć z jakim skutkiem to będzie rozstrzygnięte bo jesli Siostra ma stosowne dokumenty dotyczące stanu, który wymaga ubezwłasnowolnienia, Pan również powinien mieć jakiś podparcie merytoryczne dla tego, że jest Pan przeciwny.

    OdpowiedzUsuń
  4. Witam moja babcia chce ubezwłasnowolnić dziadka z powodu choroby alzhaimera i mam pytanie odnośnie biegłych kto ich wyznacza i czy to jest płatne,dodam iż dziadek jest osobą bezkontaktową i leżącą czy taki biegły przyjeżdża wtedy do domu? Artur.

    OdpowiedzUsuń
  5. Panie Arturze, biegłych wyznacza sąd do którego się Państwo zgłosicie. Z tego co wiem to już jest zawarte w kosztach, ale proszę w sądzie dopytać. Jeśli stan chorego nie pozwala na stawienie się to przyjeżdzają biegli i każda inna osoba potrzebna w sprawie do domu chorego lub tam gdzie przebywa.

    OdpowiedzUsuń
  6. Czy ubezwlasnowolnienie w przypadku choroby alzheimera jest konieczne jezeli opiekun posiada pelnomocnictwo? Moja tesciowa wymaga teraz calodobowej opieki i planujemy przeniesc tesciowa do domu opieki. Tesciowa nie jest agresywna i nie sprawia duzo problemow. Z gory dziekuje za odpowiedz, Mariusz.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Panie Mariuszu, zasadniczo do póki nie ma ubezwłasnowolnienia to osoba działa jakby była w pełni władz umysłowych i pełnomocnictwo "działa". Może być natomiast problem tego, że ktoś może zakwestionować jej stan umysłowy i jeśli pełnomocnictwo było na okres jak była zdrowa a nie ma regulacji tego, żeby decydować w stanie kiedy nie będzie w pełni władz umysłowych moze być potrzebne ubezwłasnowolnienie. Ja nie jestem prawnikiem, trudno mi Panu powiedzieć konkretnie, ale w praktyce tak to zazwyczaj wygląda. Wszystko zależy od realnego stanu teściowej, a do DPS pewnie będą chcieli badania psychiatry i wskażą pewnie Państwu co potrzebujecie.Na teraz mozecie teściową zgłosić do DPS i myślę, że problemu nie będzie. Pozdrawiam.

      Usuń
  7. Witam,
    moj dziadek ma zostac ubezwlasnowolniony babcia nie chce zostac opiekunem wyznacza na to swojego brata z jej decyzja nie zgadza się córka oraz ja jako wnuczka. Czy możemy wystąpić na drodze sądowej o przyznanie opieki którejs z nas pomimo odmiennej decyzji babci? z gory dziekuje za odpowiedz.Joanna.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dzień dobry,
      tak Pani Joanno możecie wystąpić do sądu o to i sad bierze pod uwage uzasadnienie Pań i Babci i orzeka o tym, kto faktycznie może/ powinien sprawować taką opiekę.

      Usuń
  8. Dobry wieczór,

    czy psycholog wykonujący badanie neuropsychologiczne zbierane do dokumentacji przedstawianej we wniosku musi być biegłym sądowym? Czy badanie wykonane przez osobę nie znajdującą się na liście biegłych sądowych nie ma wartości do organów rozpatrujących wniosek rodziny?

    OdpowiedzUsuń
  9. Dzień dobry . Składając wniosek o ubezwłasnowolnienie potrzebne jest aktualne zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia. A co w sytuacji jak osoba chora 2 lata temu odmówiła chodzenia do lekarza i przyjmowania jakichkolwiek leków.? Nie chce chodzić równiez do lekarza pierwszego kontaktu? Kto powinien w takim razie wystawić zaświadczenie lekarskie?

    OdpowiedzUsuń
  10. Witam, nazywam sie Tadeusz i od ponad roku mam problem z mamą, zdjagnozowana demencja starcza, przez ostatnie miesiace mama gubila emerytury, nie placila rachunków, miedzy czasie chodzila po sąsiadach mówiąc ze nie ma co jesc bo syn ją okrada, (wizyty u dzielnicowego to standard) caly czas przenosi zeczy z jednego do drugiego pokoju, wszystkie faktury za media giną ale wezwania do zaplaty jakos mi daje, czy jest to skutek demencji? Czy wyrafinowania w demencji? , od pól roku zauwarzam pogorszenie jej pamieci w rozmowie tymczasowej, ale jak byla u brata to wydazenia po dwóch dniach zeczowo skomentowala, agresje jej z przed dwoch miesiecy w klinice w tychach na oddziale getriatrycznym zlikwidowano lekami, na razie jest w miare dobrze ale widze ze za szybko to postepuje, lekarze jak i pracownicy socjalni dosc mocno naklaniaja mnie do ubezwlasnowolnienia mamy. Do konca nie jestem przekonany czy trzeba tak drastycznie postapic, po terapi w tychach jest dosc dobrze a jako urodzony optymista zywie duze nadzieje bo wiek mamy to drobne 74 lata pracownik umyslowy, jedynie srednie problemy z oczami. Czy na prawde musze ubezwlasnowolnic moją mame? Jesli ktos chcialby porozmawiac prosze o tel 504106717 Tadeusz

    OdpowiedzUsuń
  11. witam, mam bardzo podobny problem z Mamą, do tej pory opiekował się nią tata, teraz jest po udaże i sam potrzebuje opieki,
    obawiam się że jedynym rozwiązaniem będzie dom opieki, jednak chyba bez ubezwłasnowolnienia się nie obejdzie

    OdpowiedzUsuń
  12. Witam,mam podobny problem z mamą.Ma 82 lata i typowe objawy demencji.Byłam u psychiatry i stwierdził uśpienie starcze,załatwiłam opiekunkę z mopsu na 2 godz dziennie,ale ją wygoniła,ciagle ktoś ją okrada,pieniadze z kont powypłacała,ostatnio zostawiła na gazówce garnek i spalił się.Lekow żadnych nie bierze.Brata i mnie wygania z mieszkania jak przyjeżdzamy,bo chcemy aby poszła do domu opieki aby miała opiekę.Oboje nie możemy zapewnić jej całodobowej opieki gdyż mieszkamy w uk.Oboje pracujemy,a ja juz opiekuję się niepełnosprawnym mężemz urazem mózgu.Czy bez zgody mamy można ją umieścic w domu opieki,czy trzeba ją ubezwłasnowolnić,a tu problem kto będzie jej prawnym opiekunem ?

    OdpowiedzUsuń
  13. Fajnie to wszystko zostało tu opisane.

    OdpowiedzUsuń
  14. Na ubezwłasnowolnienie decyduje się wiele rodzin osoby chorej i wszystko to w dobrej wierze. Przede wszystkim dlatego, aby osoba nie korzystała ze swojego majątku nie mając świadomości, jak postępuje. Niestety takie osoby również mogą być ofiarą oszustwa. Prawo mówi , że ubezwłasnowolnienie to pozbawienie zdolności do czynności prawnych osoby najbliższej. Wszystkim powinien zająć się prawnik i ja tutaj polecam kancelarię https://kancelariahilarowicz.pl/us%C5%82ugi/ubezwlasnowolnienie . Złożą za Was odpowiednie wnioski i będą Was reprezentowały.

    OdpowiedzUsuń